در حالی که آرزوی واقعی همه ما این است که در دوران پیری بتوانیم با آرامش زندگی کنیم و ذهن فعالی داشته باشیم. تحقیقات جدید نشان می‌دهد اگر زودتر به فکر بیفتیم- یعنی از دوران میانسالی- می‌توانیم حتی در دوران پیری هم شادابی و شور جوانی‌مان را حفظ کنیم.
یکی از بیماری‌هایی که ممکن است آرامش دوران پیری را بر هم بزند، آلزایمر است. این بیماری، یکی از انواع زوال عقل است که توانایی داشتن یک زندگی طبیعی را از ما می‌گیرد. پیری و ژنتیک، از عوامل ثابت‌شده و مؤثر در بروز این بیماری هستند که نمی‌توان جلوی آنها را گرفت. اما عوامل دیگری هم در ایجاد این بیماری نقش دارند که به نحوه زندگی افراد مربوط می‌شوند. دانشمندان معتقدند با داشتن یک زندگی سالم، اگر نتوانیم جلوی آلزایمر را بگیریم، دست‌کم می‌توانیم آن را به تاخیر بیندازیم.
هرچند کم شدن توان مغز در دوران پیری، ناشی از تحلیل ارتباطات بین سلول‌های مغزی است اما تحقیقات نشان می‌دهد که با فعال نگه داشتن مغز می‌توان باعث بازسازی سلول‌ها و ارتباطات بین آنها شد.
بررسی‌ها نشان داده که سطح پایین تحصیلات می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. به‌نظر می‌رسد که این مسئله ناشی از سطوح پایین تحریکات مغز در طول زندگی باشد.این یعنی ارتباطات سلول‌های مغز در افرادی که تا مراتب بالا تحصیل می‌کنند، محکم‌تر است و این افراد، دیرتر دچار علائم تحلیل مغز می‌شوند.
نگران نشوید! حتی اگر تاکنون از درس و تحصیل فاصله داشته‌اید، باز هم می‌توانید از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کنید. لازم نیست زندگی را زیر و رو کرده و ناگهان تغییر بزرگی در آن به وجود آورید. از یک تغییر کوچک مانند پیاده‌روی روزانه شروع کنید و بعد کم‌کم زندگی خود و اطرافیان‌تان را تغییر دهید.
مغز را فعال نگه دارید
1) کنجکاویتان را نسبت به مسائل و اخبار روز حفظ کنید و در طول زندگی، به‌دنبال آموختن چیز‌های تازه باشید؛ حتی اگر یک روش جدید برای آشپزی یا یک مسیر تازه برای رسیدن به مقصدی تکراری باشد.
2) زیادکتاب بخوانید. اگر سواد ندارید، از فرزندان‌تان خواهش کنید که هر روز قسمتی از یک کتاب را برای شما بخوانند.
3) تا می‌توانید بنویسید. اگر ذوق ادبی دارید، شعر بگویید وگرنه خاطرات زندگی‌تان را بنویسید. اگر سواد ندارید، می‌توانید خاطرات‌تان را برای فرزندان یا دوستانتان تعریف کنید.
4) در سخنرانی‌ها و جلسات آموزشی گروهی حاضر شوید؛ کلاس‌های شعرخوانی، آموزش روخوانی و تفسیر قرآن و هر کلاس دیگری که باعث شود ذهن شما فعال‌تر شود.
5) در بازی‌های گروهی و خانوادگی شرکت کنید. بازی‌های کلامی یکی از مفرح‌ترین بازی‌ها در مهمانی‌ها هستند؛ مثلا مشاعره، داستان‌گویی کلمه به کلمه و...
6) باغبانی کنید. به گل و گیاه باغچه و حیاط‌تان برسید. با پرس‌و‌جو از دیگران، گیاهان تازه‌ای را انتخاب کرده و در باغچه‌تان بکارید. اگر باغچه ندارید، می‌توانید با گیاهان آپارتمانی، خودتان را سرگرم کنید.
7) از لذت بازی‌هایی که موجب تقویت حافظه می‌شوند، غافل نشوید؛ مانند جدول کلمات متقاطع، چیستان و معما، بازی و ریاضی، کارت بازی (بازی حافظه)، فکر بکر و...
در اجتماع فعال باشید
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که به‌طور مرتب روابط اجتماعی دارند، به‌خصوص آنهایی که فعالیت جسمی و ذهنی بیشتری داشته و تغذیه مناسبی دارند، مغزشان دیرتر تحلیل می‌رود. بنابر این شما هم سعی کنید:
1) در محل کارتان فعال بوده و روابط خوبی با همکاران خود داشته باشید که تا دوران پیری هم ادامه یابد.
2) در فعالیت‌های گروهی اجتماعی داوطلبانه شرکت کنید.
3) در امور خیریه و انجمن‌های مختلف عضو شوید.
4) زیاد به مسافرت بروید و با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوید.
جسم خود را هم فعال نگه دارید
ورزش برای حفظ یک جریان خون مناسب در بدن لازم است. ورزش نه تنها خطر سکته قلبی، مغزی و دیابت را کم می‌کند بلکه می‌تواند خطر آلزایمر را هم بسیار کاهش دهد. لازم نیست ورزش‌های سنگین انجام دهید یا ورزش‌ها بسیار وقت‌گیر باشد اما لازم است به طور منظم و مرتب ورزش کنید.
ورزش‌های هوازی (آیروبیک) مصرف اکسیژن را بهبود می‌بخشد و به بهتر شدن عملکرد مغز کمک می‌کند. محققان دریافته‌اند که این ورزش از افت سلول‌های مغز در پیری جلوگیری می‌کند. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، تای‌چی، یوگا، باغبانی و ... به مدت نیم ساعت در روز، بدن و قلب را فعال نگه می‌دارد. البته با رعایت نکات ایمنی و استفاده از کلاه، مراقب ضربه به سر باشید. مطالعات نشان داده که ضربه‌های شدید به سر، ممکن است احتمال آلزایمر در دوران پیری را بیشتر کند.
خوب بخورید
خصوصیات یک تغذیه مناسب برای مغز، درست مثل تغذیه‌ای است که برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی و دیابت توصیه می‌شود؛ یعنی لازم است برای اینکه مغزتان سالم بماند، چربی و کلسترول کمتری بخورید و دقت کنید که مواد مغذی به‌اندازه کافی به بدن برسد.
تحقیقات نشان داده است که بالا بودن کلسترول و فشار خون تا 6 برابر، احتمال زوال عقل را بیشتر می‌کند. البته یادتان باشد که میانه‌روی در خوردن و داشتن یک زندگی سالم، بهتر از رژیم‌های کوتاه مدت است. ضمنا این موارد را نیز همواره مدنظر داشته باشید:
1) از خوردن غذا‌های چرب به‌خصوص چربی‌های اشباع شده خودداری کنید. در عوض، چربی‌های غیراشباع شده مانند روغن زیتون را جایگزین کرده و به‌جای سرخ کردن، غذا‌ها را آب پز کنید.
2) مواد محافظ و حاوی آنتی‌اکسیدان شامل میوه و سبزی را بیشتر بخورید (حداقل 5 واحد در روز). از سبزیجات؛ کلم، اسفناج، کلم بروکلی، چغندر، پیاز، ذرت و بادمجان و از میوه‌ها؛ آلو، زغال‌اخته، توت سیاه و توت‌فرنگی، تمشک، پرتقال، گیلاس و انگور قرمز آنتی‌اکسیدان فراوانی دارند.
3) ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها هم برای پیشگیری از آلزایمر مفیدند. ویتامین C و E با هم و ویتامین B12 و اسید فولیک از این جمله‌اند.
4) یادتان باشد هر آنچه برای قلب شما مفید است برای مغز شما هم مفید خواهد بود، چراکه مغز بدون اینکه شما حس کنید یکی از فعال‌ترین قسمت‌های بدن شماست. جالب است بدانید، قلب شما 20 درصد خون را به مغزتان پمپ می‌کند؛ یعنی جایی که میلیون‌ها سلول، آماده دریافت غذا و اکسیژن هستند.
پس برای سالم ماندن قلب و مغزتان علاوه بر داشتن یک رژیم سالم غذایی و ورزش، لازم است سیگار را کنار بگذارید و مرتب وزن، فشار خون، قند و کلسترول خونتان را کنترل کنید.
